los zetas ne demek?

Los Zetas, Meksikalı bir suç örgütüdür,¹ uyuşturucu kartellerinin en tehlikeli olanlarından biri olarak kabul edilir.² Örgüt başlarda uyuşturucu kaçakçılığıyla ilgili olsa da, seks işçiliği ve silah kaçakçılığı işlerini de yürütmektedir.  Los Zetas'ın kökenleri, Meksika Ordusu komandolarının saflarını terk edip Körfez Karteli'nin icra kolu olarak çalışmaya başladığı 1990'ların sonlarına dayanıyor.³ Şubat 2010'da Los Zetas, Körfez Karteli'nden ayrıldı kendi suç örgütlerini kurdu.⁴

Bir noktada, coğrafi yetkinlik açısından Meksika'nın en büyük uyuşturucu karteliydi ve rakipleri Sinaloa Karteli'ni geride bırakmıştılar.⁵ Ancak, son zamanlarda Los Zetas parçalandı ve etkisinin azaldığı görüldü.⁶ Mart 2016 itibarıyla Grupo Bravo (Bravo Grubu) ve Zetas Vieja Escuela (Eski Okul Zetas), Cartel Del Noreste'ye (Kuzeydoğu Karteli) karşı Körfez Karteli ile ittifak kurmuştu.⁷ Mart 2019'da Teksas Cumhuriyetçi kongre üyesi Chip Roy, Los Zetas'ın Cartel Del Noreste fraksiyonunu, Jalisco New Generation Karteli ve Körfez Karteli'ni yabancı terör örgütleri olarak listeleyen bir yasa tasarısı sundu. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump da kartelleri terör örgütü olarak belirlemekle ilgilendiğini ifade etmişti.⁸ Ancak bu tür planlar Meksika Başkanı Andrés Manuel López Obrador'un isteği üzerine ertelendi.⁹

Tarihi

Kuruluşu

Osiel Cárdenas Guillén 1990'larda Körfez Karteli'ni kontrol ettikten sonra, kendisini şiddetli bir bölge savaşında buldu. Örgütünü ve liderliğini rakip uyuşturucu kartellerinden ve Meksika Ordusu'ndan korumak için emekli bir ordu teğmenini aradı.¹⁰ Teğmen, elit Grupo Aeromóvil de Fuerzas Especiales'ten (GAFE) otuzdan fazla asker firarisini getirdi ve bununla beraber ordunun en gelişmiş silahlarını ve gözetim ekipmanlarını verdi. Kısa zamanda güvenlik görevlerinin dışına çıkarak Körfez Karteli’nin paralı asker ordusu oldular ve kendilerine Los Zetas demeye başladılar. Bu firarilere, ordu tarafından ödenen maaşlardan çok daha yüksek maaşlar verildi.¹¹

Guillén iktidarını pekiştirdiğinde, kaçırılma olaylarını organize etmeye, insan zaptına, kokain tedarikini ve insan ticareti yollarını güvence altına almaya başlayan Los Zetas'ın sorumluluklarını genişletti. Ancak, Kasım 2002'de Teğmen, bir restoranda Heriberto Lazcano'nun grubun kontrolünü ele geçirmesine neden olan askeri bir eylemde öldürüldü.¹² Guillén'in 2003 yılı Mart ayında tutuklanması ve 2007'de iadesi üzerine Zetas, Körfez Karteli içinde daha aktif bir liderlik rolü üstlenmiş ve etkileri örgüt içinde artmıştır.

Zetas'ın üyelerinin geçmişleri yolsuz federal, eyalet ve yerel polis memurları ile eski ABD Ordusu personelinden, Guatemala ordusunun özel kuvvetleri olan eski Kaibiles'e kadar uzanıyor. Zamanla, Zetas'ın orijinal üyelerinin çoğu öldürüldü ya da tutuklandı;  birkaç genç erkek boşluğu doldurdu, ancak şu anda mevcut olan grup paramiliter kökenlerinin verimliliğinden uzak duruyor.

Körfez Karteli'nden Ayrılması

Càrdenas'ın tutuklanmasından ve iade edilmesinden sonra, Los Zetas o kadar güçlü oldu ki, 2010 yılına kadar Körfez Karteli'ni sayı, üyelik ve nüfuzda geride bıraktı.¹³ Bu dengesizliğin bir sonucu olarak, Kartel kendi infazcılarının etkisini azaltmaya çalıştı ve bir iç savaşı kışkırttı. Buna ek olarak, Kartel, Matamoros ve Reynosa'daki narkotik afişleri aracılığıyla Los Zetas'ı operasyonlarını cinayet, hırsızlık, gasp, adam kaçırma gibi, Körfez Kartel'inin katılımcısı olmadığı eylemlere genişletmekle suçladı.¹⁴  Los Zetas, Tamaulipas boyunca kendi pankartlarını yayınlayarak karşılık verdi, Kartel emri altında infaz ve adam kaçırma yaptıklarını ve aslında bu tek amaç için kurulduklarını kaydetti. Ayrıca, Los Zetas, Kartel'in masum sivillerin cinayetleri için onları günah keçisi tuttuğunu iddia etti.¹⁵

Bazı kaynaklar Càrdenas'ın kardeşi ve Körfez Karteli'nin haleflerinden Guillén'in kumar, seks ve uyuşturucu bağımlısı olduğunu ve Los Zetas'ın liderliğini örgüt için bir tehdit olarak algılamasına yol açtığını iddia ediyor.¹⁶  Ancak diğer raporlar, bölünmenin Cárdenas'ın iadesinden sonra kartelin liderliğini kimin üstleneceği konusunda anlaşmazlık nedeniyle meydana geldiğini belirtiyor.  Kartel'den adaylar Guillén ve Jorge Eduardo Costilla Sánchez iken, Los Zetas liderliği kendi liderleri Lazcano'ya vermek istiyordu.¹⁷ Körfez Karteli'nin teğmenlerinden Samuel Flores Borrego, Reynosa'nın uyuşturucu koridoru üzerindeki anlaşmazlık nedeniyle Zetas teğmeni "El Concorde 3" takma isimli Sergio Peña Mendoza'yı öldürdü. Los Zetas, Kartel'in katili teslim etmesini istedi, ancak reddettiler.¹⁸

Düşmanlıklar başladığında, Körfez Karteli Los Zetas'ı ele geçirmeyi amaçlayan eski rakipleri Sinaloa Karteli ve La Familia Michoacana ile güçlerini birleştirdi. Bunun sonucunda, Los Zetas Beltrán-Leyva Karteli, Juárez Karteli ve Tijuana Karteli ile ittifak kurdu.¹⁹

Örgüt İç Savaşı

2010 yılının başlarında, Los Zetas'ın eski kumandan muavini Miguel Treviño Morales, bildirildiğine göre Los Zetas'ın liderliğini üstlendi ve Lazcano'nun yerine geçti.²⁰²¹ Lazcano, başlangıçta Morales'in saflarında olmasından memnundu, ancak söylendiğine göre Morales'e çok fazla otorite verdi şiddet içeren doğasını hafife aldı.²² Morales'in aktif liderliği, ona Los Zetas'taki pek çok kişinin sadakatini ve saygısını kazandırdı, bu da birçok kişinin sonunda Lazcano'ya haraç ödemeyi bırakmasına yol açtı.²³ Ülkenin farklı yerlerinde yaşıyorlardı ve iş dışında çok az ortak noktaları vardı.²⁴ Morales şiddeti tercih ederken, Lazcano daha çok iş hayatındaydı. Lazcano, Los Zetas'ın Peña Nieto hükümeti için daha az sorun olmasını istedi; ancak "Treviño Morales, savaşmak isteyen biri."²⁵

Günümüz

2011 yılına gelindiğinde, esas 34 zetadan sadece 10 tanesi kaçak olarak kaldı²⁶ ve bugüne kadar çoğu ya öldürüldü ya da Meksika kolluk kuvvetleri ve askeri kuvvetleri tarafından esir alındı.²⁷²⁸²⁹ 2012 itibarıyla Los Zetas, Meksika'da 11 eyalette kontrole sahipti ve bu da onu ülkenin en büyük bölgesine sahip uyuşturucu karteli haline getirdi.³⁰ Rakipleri Sinaloa Karteli, bazı bölgelerini Los Zetas'a kaptırdı ve 23 eyaletten 16'ya düştü.³¹

2012'nin başında Meksika hükümeti, Los Zetas'a yönelik saldırısını, grubun birincil operasyon alanlarına beş yeni askeri üs kurulacağını duyurarak artırdı.³²

9 Ekim 2012'de, Meksika Donanması, Los Zetas lideri Heriberto Lazcano'nun Teksas sınırındaki bir eyalette Meksikalı denizcilerle yapılan bir çatışmada öldürüldüğünü doğruladı.³³

Araştırmacı Daniel Haering, Mayıs 2013'te Uluslararası Kriz Grubu ile yaptığı bir röportajda, "Eski ağlar Los Zetas tarafından bozuldu ve şimdi Los Zetas Zetillalara bölündü. Bunlar büyük operatörler değil, parçalanmış gruplar."³⁴

14 Temmuz 2013'te, Meksika Deniz Piyadeleri'nin, Tamaulipas eyaleti sınırı yakınında, Nuevo León'da "Z-40" olarak da bilinen Los Zetas lideri Miguel Ángel Treviño Morales'i yakaladığı bildirildi.³⁵ Yetkililer, onun yerine kardeşi Omar Treviño Morales (Z-42) geçtiğini iddia ediyor.³⁶

12 Ekim 2013'te, Meksikalı yetkililer, Los Zetas'ın üst düzey ajanı Gerardo Jaramillo'yu "El Yanqui" takma adıyla yakaladı.³⁷ Tutuklanması, nihayetinde "saldırı tüfeği, birkaç el bombası fırlatıcısı, dergi, çeşitli kalibrelerde 2.000 mermi , kurşun geçirmez yelekler ve balaklavalar" dahil olmak üzere büyük bir Zetas silah deposu ve malzeme zulasının keşfedilmesi ve ele geçirilmesiyle sonuçlandı.³⁸

9 Mayıs 2014 tarihinde, kurucu üyelerden biri olan Galindo Mellado Cruz ve diğer dört silahlı adam, Meksikalı güvenlik güçlerinin Cruz'un Reynosa kentindeki sığınağına baskın düzenlemesinin ardından bir çatışmada öldürüldü.³⁹

3 Mart 2015'te, Meksika güvenlik güçleri, Monterrey'in bir banliyösünde, kalan Los Zetas yapısının bilinen son lideri Omar Treviño Morales'i ("Z-42") tutukladı.⁴⁰

23 Mart 2015'te, "Z-42" nin potansiyel bir halefi olan Ramiro Pérez Moreno ("El Rana"), 6 kilo kokain ve esrar, tüfek ve bir el bombası taşıyan 4 adamla birlikte yakalandı.⁴¹

9 Şubat 2018'de Meksikalı yetkililer, Meksiko'da yeni lider Z-43 lakaplı José María Guízar Valencia'yı tutukladı. ABD, yakalanması için 5 milyon dolarlık ödül teklif etti, her yıl ABD'ye binlerce kilogram kokain ve metamfetamin ithal etmekten sorumlu ve Guatemala sınır bölgesinin sistematik olarak ele geçirilmesi sırasında sayısız Guatemalalı sivili öldürdü.⁴²

9 Nisan 2019'da "La Barbie" olarak da bilinen José Roberto Stolberg Becerra, Jalisco'da tutuklandı.⁴³ Kartelin Los Zetas la Vieja Escuela (Eski Okul Zetas) fraksiyonunun lideri olduğu bildirildi.⁴⁴⁴⁵

Temmuz 2019'un başlarında, Los Zetas liderleri, Los Zetas'ın Cartel Del Noreste (CDN) fraksiyonunun kumandan muavini Jorge Antonio "El Yorch" Gloria Palacios ve San Fernando'daki Los Zetas'a başkan olarak görev yapan Hugo "El Ganso" Sanchez Garcia, Meksikalı yetkililer tarafından gözaltına alındı.⁴⁶⁴⁷

Ocak 2020'de Los Zetas bölge lideri, "El Comandante Reyes" olarak da bilinen José Carmen N., Oaxaca'da tutuklandı.⁴⁸ Eyaletin en şiddetli kasabaları olarak bilinen Acayucan, Minatitlán ve Coatzacoalcos da dahil olmak üzere Veracruz'daki 12 belediyede çetenin operasyonlarından sorumlu olduğuna inanılıyordu.⁴⁹ Aynı ay, Veracruz Başsavcısı Verónica Hernández Giadáns, kuzeni Guadalupe "La Jefa" Hernández Hervis'in Los Zetas'ın operasyon şefi olduğunu ve 2017'de tutuklanan eski Los Zetas lideri Hernán “El Comandante H” Martínez Zavaleta'nın da yakın ilişkisi olduğunu kabul etti.⁵⁰

Mart 2020'de, "El Porras" veya "Comandante Pinpon" olarak da bilinen üst düzey Los Zetas ajanı Hugo Alejandro Salcido Cisneros, Nuevo Laredo'da polisle yapılan silahlı çatışmada öldürüldü. [117] Salcido Cisneros, Los Zetas'ın Cartel Del Noreste (CDN) fraksiyonunun yönetimindeki bir grup tetikçi olan "Tropa del Infierno"nun lideriydi. Çatışmalarda birkaç diğer Tropa del Infierno silahlı adamı da yaralandı.⁵¹

Mayıs 2020'de, Los Zetas la Vieja Escuela'nın lideri Moisés Escamilla, COVID-19'a yakalandıktan sonra hapishanede öldü.⁵²

Örgütsel Yapı

Los Zetas, federal, eyalet ve yerel polis memurlarını eğitmek için kamplar kurdu.⁵³ Eylül 2005'te, o zamanlar Savunma Sekreteri Clemente Vega'nın Meksika Kongresi'ne yaptığı ifade, Zetas'ın da, kadrolarındaki eski Meksika özel kuvvetlerinin sayısının azaldığı için Guatemala'dan en az 30 eski Kaibiles askeri kiraladığını belirtti.⁵⁴ Los Zetas'ın eğitim yerlerinin, askeri GAFE eğitim tesislerine benzer bir düzene sahip olduğu tespit edildi.

Etki Alanları

Analistler, Los Zetas'ın coğrafi mevcudiyet açısından Meksika'daki en büyük organize suç grubu olduğunu gösteriyor.⁵⁵ Havaalanları, otobüs durakları ve ana yollar gibi varış noktalarına aramalar yaptılar. Sınır boyunca faaliyetler yürütmenin yanı sıra, Meksika Körfezi boyunca, Tabasco, Yucatán, Quintana Roo ve Chiapas'ın güney eyaletlerinde ve Guerrero, Oaxaca ve Michoacán'ın Pasifik Kıyısı eyaletlerinde ve Meksiko'da da aktifler.⁵⁶

Amerika Birleşik Devletleri'nde, Teksas da dahil olmak üzere birçok eyalette aktiftirler.⁵⁷ Zetas'ın ayrıca Guatemala'da önemli operasyon alanları vardır. Avrupa'da İtalya'da aktiftirler.⁵⁸

2012'nin başlarında, bazı yerel örgütler ile birlikte Kolombiya'daki uyuşturucu kaçakçılığı rotaları ile ABD ve Avrupa'ya giden ana liman yolu olarak Zulia'yı kontrol ediyorlar.

Kaynakça

Orijinal kaynak: los zetas. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩

34. International Crisis Group. "Corridor of Violence: The Guatemala-Honduras Border ". CrisisGroup.org . 4 June 2014. Retrieved 30 July 2014. ↩

35. ↩
36. ↩

37. Wells, Miriam. "Zetas' Top Guatemala Operative Captured in Mexico ". "InSightCrime.org". 15 October 2013. Retrieved 30 July 2014. ↩

38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩
43. ↩
44. ↩
45. ↩
46. ↩
47. ↩
48. ↩
49. ↩
50. ↩
51. ↩
52. ↩
53. ↩
54. ↩
55. ↩
56. ↩
57. ↩
58. ↩

Kategoriler